Kancelaria Adwokacka, adwokat Maciej Michalski tel.: 603 121 704 – adwokat rodzinny Legnica, kancelaria prawna Polkowice
Co to są alimenty?
Alimenty to obligatoryjne i regularne świadczenie najczęściej na rzecz członka najbliższej rodziny, które dostarcza osobie uprawnionej środki utrzymania i w miarę potrzeby środki wychowania. W polskim prawie brak jest limitu wieku dla alimentów. Alimenty na dziecko opłacamy dotąd, dopóki dziecko nie będzie w stanie się samodzielnie utrzymać. Do świadczeń alimentacyjnych na osobę nieletnią w pierwszej kolejności zobowiązani są rodzice i następnie dalsi krewni. Alimenty najczęściej mają formę pieniężną i są wypłacane w stałej kwocie co miesiąc.
Jak ustalić wysokość alimentów na dziecko?
Osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych na dziecko powinna zapewnić środki utrzymania i w miarę potrzeby także wychowania. Oznacza to zaspokojenie potrzeb dziecka w kwestii wyżywienia, mieszkania, leczenia, odzieży oraz w pewnym zakresie potrzeb kulturalnych. Zapewnienie środków wychowania dotyczy w szczególności osób małoletnich, które dopiero przygotowują się do samodzielnego życia. Tak więc środki wychowania to zaspokojenie potrzeb dziecka w zakresie uzyskania przez nie wykształcenia, zdobycia zawodu, zapewnienia odpowiednich do wieku rozrywek, rozwijanie zdolności i zainteresowań dziecka, dbanie o jego rozwój zarówno duchowy, jak i fizyczny. Alimenty natomiast nie dotyczą tzw. wyposażenia, czyli wydatków związanych ze wstąpieniem dziecka w związek małżeński lub np. kupnem dla dziecka mieszkania.
Wysokość alimentów zgodnie z art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zależy od:
- usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (dziecka) oraz
- od zarobkowych i majątkowych możliwości osoby, która ma płacić alimenty.
Tak więc wysokość alimentów, które wyznaczy sąd, jest wypadkową odpowiedzi na 2 pytania: ile uprawniony potrzebuje i ile zobowiązany jest w stanie łożyć.
Ile uprawniony potrzebuje?
Usprawiedliwione potrzeby dziecka oznaczają wszelkie wydatki, które mają zapewnić jego prawidłowy psychiczny, fizyczny, emocjonalny i społeczny rozwój. W praktyce sąd indywidualnie oceni sytuację dziecka biorąc pod uwagę jego aktualny stan zdrowia, wiek, dotychczasową stopę życiową i in. Rozważane są zarówno warunki materialne, jak i niematerialne.
Sporządzając listę uzasadnionych potrzeb dziecka, warto zrobić coś w rodzaju kosztorysu, który powinien być odrębny dla każdego dziecka. Taki kosztorys pomoże sprawdzić, czy wszystkie ponoszone wydatki są zasadne i zarazem ułatwi policzenie faktycznych kosztów.
Podstawowe koszty utrzymania dziecka to:
- wyżywienie,
- opłaty za mieszkanie (czynsz),
- opłaty za media (gaz, prąd, śmieci, woda), podajemy koszt przypadający na każde dziecko osobno, np. przy 4 osobach zamieszkujących będzie to 1/4 wszystkich opłat,
- wizyty u lekarza, lekarstwa, koszty stałego leczenia,
- telefon i internet,
- środki czystości, kosmetyki
- odzież, obuwie,
- szkoła – materiały szkolne i edukacyjne, wycieczki, składki klasowe, ubezpieczenie i rada rodziców, obiady, świetlica,
- wyposażenie pokoju dziecka, zabawki, sprzęt elektroniczny,
- koszty dojazdów do szkoły i na zajęcia dodatkowe,
- wakacje, zimowe ferie i wyjazdy weekendowe,
- zajęcia dodatkowe i hobby, w tym potrzebny sprzęt,
- rozrywka,
- kieszonkowe.
Jednorazowe wydatki wyliczamy jako koszt miesięczny, czyli należy kwotę wydatku podzielić przez 12 i podać wynik jako wydatek miesięczny.
Sąd bierze pod uwagę uzasadnione wydatki, analizując słuszność ponoszonych kosztów. Dla sądu ważny też jest stan zdrowia dziecka i jego prawidłowy rozwój. Jeśli dziecko w tej kwestii ma szczególne potrzeby, to z pewnością zostaną one przez sąd uwzględnione.
Ile zobowiązany jest w stanie łożyć?
Drugi kluczowy czynnik przy ustalaniu wysokości alimentów to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentów. Sąd nie ocenia tylko i wyłącznie wysokości aktualnej pensji. Brane są również pod uwagę możliwości zarobkowe rodzica, czyli jego wykształcenie, zawód, warunki intelektualne i fizyczne oraz to, czy zobowiązany do alimentów nie pracuje poniżej swoich kwalifikacji.
Przykładowo mężczyzna w sile wieku jest programistą z wykształcenia. Obecnie jednak bez żadnych dochodów i pracy. Wówczas sąd weźmie pod uwagę jego stopień wykształcenia i kwalifikacje oraz fakt, że ze znalezieniem pracy w tym zawodzie nie ma większych trudności. Zarobki tego człowieka zostaną zatem uśrednione do średniej pensji w tym zawodzie, gdyż potencjalnie takie wynagrodzenie bez trudu może on otrzymać.
Sąd oceniając możliwości zarobkowe zobowiązanego do alimentów m.in. ustala:
- jaki majątek posiada zobowiązany,
- wysokość ponoszonych kosztów utrzymania,
- na jakiej żyje stopie życiowej,
- ilość dzieci na utrzymaniu i innych członków jego rodziny.
- wiek,
- wykształcenie,
- stan zdrowia,
- wykonywany zawód.
Przy ustalaniu wysokości alimentów dla sądu ważne są również kontakty i relacje rodzica z dzieckiem. Alimentacja nie ogranicza się tylko do pieniędzy i ważny też jest osobisty trud i starania włożone w wychowanie dzieci.
Tak więc sąd weźmie również pod uwagę:
- regularny kontakt z dzieckiem,
- uczestniczenie w życiu dziecka,
- zaangażowanie w wychowanie,
- koszty ponoszone, kiedy dziecko jest u drugiego rodzica.
Obowiązek alimentacyjny względem dziecka dotyczy obojga rodziców. Nie oznacza to jednak, że suma potrzebna do utrzymania dziecka jest automatycznie dzielona na pół. Jeśli dziecko przebywa tylko u jednego z rodziców, ma to wpływ na wysokość alimentów, gdyż to ten rodzic ponosi cały trud wychowawczy.
Na wysokość alimentów nie ma wpływu:
- świadczenie z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego;
- rodzicielskie świadczenie uzupełniające;
- świadczenie, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej;
- świadczenie rodzinne;
- świadczenie wychowawcze.
Tak więc w zasadzie np. 500+ nie wpływa na wysokość alimentów, ale w praktyce rozmaicie z tym bywa.
Minimalne alimenty na dziecko: ile wynoszą? Przepisy 2023
Jeśli rodzice nie potrafią się ze sobą porozumieć i nie są w stanie sami określić kwoty alimentów na dziecko, to jedynym rozwiązaniem problemu jest sąd. W sprawach o alimenty właściwy jest Sąd rejonowy, Wydział rodzinny i nieletnich w miejscu zamieszkania osoby uprawnionej.
Brak jest przepisu określającego minimalne alimenty na dziecko w roku 2023. Niemniej niektóre sądy wyznają zasadę, że najmniejsza kwota alimentów to 500 zł. Również żaden przepis nie określa górnej granicy alimentów. Można zażądać dowolnej kwoty, tylko jeśli nie będzie to uzasadnione ważnymi życiowymi potrzebami dziecka, to i tak sąd nie przychyli się do naszego żądania. O wysokości alimentów decydują usprawiedliwione potrzeby dziecka i możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Tak więc kwota alimentów będzie zależna od konkretnych okoliczności w określonej sprawie. Wszystko sprowadza się do pytania: ile uprawniony rzeczywiście potrzebuje i ile zobowiązany jest w stanie łożyć.
Na wysokość alimentów wpływa także w pewnym stopniu stopień pokrewieństwa uprawnionego i zobowiązanego. W relacji rodzic – niesamodzielne dziecko obowiązek alimentacyjny kształtuje się najsilniej. Tak więc nie istnieje coś takiego, jak minimalna kwota alimentów. Będą one wyznaczone przez sąd w zależności od konfiguracji kilku czynników, które należy dokładnie przeanalizować, wyliczyć i udokumentować.